احکام دفن
واجب است میت را طورى در زمین دفن کنند که بوى او بیرون نیاید و درندگان نیز نتوانند بدنش را از آن بیرون آورند.
در قبر باید میت را به پهلوى راست به طورى بخوابانند که جلوى بدن او رو به قبله باشد.
میت را نباید در زمین غصبى دفن کرد.
دفن کردن میت در زمینى که براى غیر دفن وقف شده است و نیز در مسجد اگر ضرر به مسلمانان باشد یا مزاحم نمازشان باشد جائز نیست بلکه اقوا آن است که اصلًا در مسجد دفن نکنند و نیز در زمینى که مثل مسجد براى غیر دفن وقف گردیده است، جایز نیست.
دفن میت در قبر مرده دیگر، اگر موجب نبش شود، جایز نیست.
چیزى که از میت جدا مى‌شود (اگرچه مو، ناخن و دندان او باشد)، باید با او دفن شود و اگر موجب نبش شود، احتیاط آن است که جداگانه دفن شود.
دفن ناخن و دندانى که در حال حیات از انسان جدا مى‌شود، مستحب است.
مستحبات دفن
مستحب است:
قبر، به اندازه قد انسان متوسط حفر و گود شود.
خویشان، نزدیک هم دفن شوند
میت، در نزدیکترین قبرستان دفن شود، مگر آن که قبرستان دورتر، از جهتى بهتر باشد، مثلًا انسان‌هاى خوبى در آنجا دفن هستند یا انسان‌هاى بیشترى براى قرائت فاتحه به آنجا مى‌روند.
جنازه در چند مترى قبر، روى زمین گذاشته شود و تا سه مرتبه از زمین بلند کنند و کم‌کم نزدیک قبر ببرند، به طورى که در مرتبه چهارم آن‌را داخل قبر بگذارند.
اگر میت مرد است، در مرتبۀ سوم طورى بر زمین بگذارند که سر او به طرف پایین قبر باشد و در مرتبۀ چهارم او را از طرف سر وارد قبر نمایند و اگر میت زن است، در مرتبۀ سوم آن‌را در طرف قبلۀ قبر بگذارند و به پهنا وارد قبر کنند و در وقت وارد کردن آن در قبر، پارچه‌اى روى قبر بگیرند و جنازه را به آرامى از تابوت بردارند و وارد قبر کنند.
بعد از آن که میت در لحد گذاشته شد، گره‌هاى کفن را باز کنند و صورت میت را روى خاک بگذارند و بالشى از خاک زیر سر او درست کنند و پشت میت، خشت خام یا کلوخى بگذارند که میت به پشت برنگردد.
قبل از آن که لحد را بپوشانند، دست راست را به شانۀ راست میت بزنند و دست چپ را به قوّت بر شانۀ چپ میت بگذارند و دهان را نزدیک گوش او ببرند و به شدّت حرکت دهند و سه مرتبه بگویند: اسْمَعْ افْهَمْ یا فُلانُ بنُ فلان. به جاى کلمۀ فلان، اسم میت و پدر او گفته شود، مثلًا اگر اسم او محمد و اسم پدر او على است، سه مرتبه بگویند: اسْمَعْ افْهَمْ یا محمّدُ بنُ علیٍّ. پس از آن، این چنین بگویند: هَلْ انْتَ عَلى الْعَهْدِ الّذى فارَقْتَنا عَلَیْهِ مِنْ شَهادَةِ انْ لا الهَ الّا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ وَ انَّ مُحَمّداً صَلّى اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ و سَیِّدُ النَّبیّینَ و خاتَمُ الْمُرْسَلینَ وَ انَّ عَلیّاً امیرُالْمُؤْمِنینَ وَ سَیِّدُ الْوَصیِیّنَ وَ امامٌ افْتَرَضَ اللّهُ طاعَتَهَ عَلى الْعالَمینَ وَانَّ الْحَسَنَ وَالْحُسَیْنَ وعَلىَّ بنَ الْحُسَیْنِ وَ مُحمّدَ بنَ علىٍّ وجَعْفَرَ بنَ مُحَمّدٍ وموسى بنَ جَعْفَرٍ وَعلىَّ بنَ موسى ومُحمّدَ بنَ علىٍّ و عَلىَّ بنَ مُحمّدٍ وَالْحَسَنَ بنَ عَلىٍّ وَالْقائِمَ الْحُجَّةَ الْمَهْدِىَّ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیْهِمْ ائِمّةُ الْمؤْمِنینَ وحُجَجُ اللّهِ عَلى الْخَلْقِ اجْمَعینَ وائِمَّتُکَ ائِمَّةُ هُدىً بِکَ ابْرارٌ یا فُلانُ بنُ فلانٍ و به جاى فلان بن فلان، اسم میت و پدرش گفته شود و سپس این چنین ادامه دهد: اذا اتاکَ الْمَلَکانِ المُقَرَّبانِ رَسُولَیْنِ مِنْ عِنْدِ اللّهِ تَبارَکَ وَتَعالى وَسَئَلاکَ عَنْ رَبّکَ وعَنْ نَبِیِّکَ وَعَنْ دینِکَ وَعَنْ کِتابِکَ وَعَنْ قِبْلَتِکَ وَعَنْ ائِمَّتِکَ فَلْا تَخَفْ وَلا تَحْزَنْ وَقُلْ فِى جَوابِهِما اللّهُ رَبّى وَمُحَمَّدٌ صَلَّى اللّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ نَبِیّى وَالْاسْلامُ دینى وَالْقُرآنُ کِتابى وَالْکَعْبَةُ قِبْلَتِى وَامِیرُ الْمُؤمِنینَ عَلىُّ بْنُ ابِى طالبٍ امامى وَالْحَسَنُ بنُ عَلىٍّ الْمُجْتَبى امامى وَالْحُسَیْنُ بْنُ عَلِىٍّ الشَّهیدُ بِکَرْبَلا امامى وَعلِىٌّ زَیْنُ الْعابِدینَ امامى وَمُحَمّدٌ الْباقِرُ امْامى وَجَعْفَرٌ الصّادِقُ امامى، وَمُوسَى الْکاظِمُ امامى، وَعَلىٌّ الرِّضا امامِى، وَمُحَمَّدٌ الْجَوادُ امامِى، وَعَلِىٌّ الْهادِى امامِى وَالْحَسنُ الْعَسْکَرى امامى وَالْحُجَّةُ الْمُنْتَظَرُ امامِى هؤُلآءِ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیْهِمْ اجْمَعینَ ائِمَّتى وَسادَتى وَقادَتى وَشُفَعْائى بِهِمْ اتَوَلَّى وَمِنْ اعْدائِهِمْ اتَبَرَّءُ فِى الدُّنیا وَالآخِرَةِ ثُمَّ اعْلَمْ یا فُلانُ بْنُ فُلان، به جاى فلان بن فلان اسم میت و پدرش گفته شود و سپس این چنین ادامه دهد: انَّ اللّهَ تَبارَکَ وَتَعالى نِعْمَ الرَّبُّ وَانَّ مُحَمَّداً صَلَّى اللّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ نِعْمَ الرَّسولُ وَ انَّ عَلِىَّ بْنَ ابى طالِبٍ وَاوْلادَهُ الْمَعْصُومینَ الْائِمّةَ الْاثْنى عَشَرَ نِعْمَ الائِمَّةُ وَانَّ ما جاءَ بِهِ مُحَمَّدٌ صَلَّى اللّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ حَقٌّ وَانَّ الْمَوْتَ حَقٌّ وَسُؤالَ مُنْکَرٍ وَنَکِیرٍ فِى القَبْرِ حَقٌّ والبَعثَ حَقٌّ والنُّشُورَ حَقٌّ والصِّراطَ حقٌّ وَالْمِیزانَ حَقٌّ وَتَطایُرَ الکُتُبِ حَقٌّ وَانَّ الْجَنَّةَ حَقٌّ وَالنّارَ حَقٌّ وَانَّ السّاعَةَ آتِیَةٌ لارَیْبَ فیها وَ انَّ اللّهَ یَبْعَثُ مَنْ فِى الْقُبُورِ. پس بگوید: افَهِمْتَ یا فُلانُ. و به جاى فلان، اسم میت را بگوید. پس از آن بگوید: ثَبَّتَکَ اللّهُ بِالْقَولِ الثّابِتِ وَهَدیکَ اللّهُ الى صِراطٍ مُسْتَقیم عَرَّفَ اللّهُ بَیْنَکَ وَبَیْنَ اوْلِیائِکَ فِى مُسْتَقَرٍّ مِنْ رَحْمَتِهِ.
پس بگوید: اللّهُمَّ جافِ الْارْضَ عَنْ جَنْبَیْهِ وَاصْعَدْ بِرُوحِه الَیْکَ وَلَقِّهِ مِنْکَ بُرْهاناً اللّهُمَّ عَفْوَکَ عَفْوَکَ.
مستحب است دو چوب تر و تازه در قبر همراه میت گذاشته شود.
الف) مستحبات دفن کننده:
1- با طهارت باشد.
2- سر برهنه باشد.
3- پا برهنه باشد.
4- از طرف پاى میت از قبر بیرون بیاید.
5- اگر میت زن است، کسى که با او محرم مى‌باشد او را در قبر بگذارد و اگر محرمى نباشد، بستگان وى او را در قبر بگذارند.
ب) افراد غیر فامیل، با پشت دست خاک در قبر بریزند و بگویند: انّا للّه وانّا الیه راجعون.
مستحبات قبر
مستحب است:
1- قبر به شکل مربع یا مربع مستطیل ساخته شود.
2- قبر به اندازۀ چهار انگشت از زمین ارتفاع داشته باشد.
3- علامتى روى آن گذاشته شود که اشتباه نشود.
4- روى قبر، آب پاشیده شود.
5- پس از پاشیدن آب روى قبر، کسانى که در آنجا حاضر هستند، دست‌ها را بر قبر بگذارند و انگشت‌ها را باز کرده و در خاک فرو برند و هفت مرتبه سورۀ مبارکه انّا انزلناه را بخوانند و براى میت طلب آمرزش کنند و این دعا را بخوانند: اللّهُمَّ جافِ الْارْضَ عَنْ جَنْبَیْهِ وَ اصْعِدْ الَیْکَ روُحَهُ وَ لَقِّهِ مِنْکَ رِضْواناً وَ اسْکِنْ قَبْرَهُ مِنْ رَحْمَتِکَ ما تُغْنیهِ بِهِ عَنْ رَحْمَةِ مَنْ سِواکَ.
پس از رفتن کسانى که تشییع جنازه کرده‌اند، مستحب است ولىّ میت یا کسى که از طرف او اجازه دارد، دعاهایى که دستور داده شده است، به میت تلقین کند.
مستحب است بعد از دفن، به صاحبان عزا تسلیت گفته شود (سرسلامتى داده شود). البته اگر مدتى از فوت میت گذشته باشد که به واسطۀ سر سلامتى دادن، مصیبت یادشان مى‌آید، ترک آن بهتر است.
مستحب است تا سه روز براى اهل خانۀ میت غذا بفرستند.
غذا خوردن نزد آنان و در منزلشان مکروه است.
مستحب است انسان:
در مرگِ بستگان خود، مخصوصاً در مرگ فرزند صبر کند.
هر وقت میت را یاد مى‌کند: انّا للّه وانّا الیه راجعون (یعنى کلمۀ استرجاع) بگوید.
براى میت قرآن بخواند.
سر قبر پدر و مادر از خداوند حاجت بخواهد.
قبر را محکم سازد که زود خراب نشود.
بنابر احوط جایز نیست انسان در مرگ کسى، صورت و بدن را بخراشد وبه خود لطمه بزند.
احتیاط واجب آن است که در گریۀ بر میت، صدا را خیلى بلند نکنند.