احکام نماز میت
نماز خواندن بر میت مسلمان واجب است.
نماز خواندن بر میتى که بچه است، اگر یکى از پدر یا مادر و جد و جدۀ او مسلمان باشند یا اینکه شش سال او تمام شده باشد ، واجب است.
نماز میت باید پس از سه عملِ غسل، حنوط و کفن کردن او خوانده شود.
اگر نماز میت، قبل از این سه عمل یا در بین آنها خوانده شود (حتى اگر از روى فراموشى یا ندانستن مسأله باشد)، کافى نیست.
کسى که مى‌خواهد نماز میت بخواند، لازم نیست با وضو، غسل یا با تیمّم باشد یا بدن و لباس او پاک باشد، حتى اگر با لباس غصبى نیز نماز بخواند اشکال ندارد.
احتیاط مستحب آن است که تمام چیزهایى را که در نمازهاى دیگر لازم است، رعایت شود ؛ مانند قبله و حرف نزدن بین نماز و روی برنگرداندن و ...
واجب است میت در مقابل نمازگزار و به پشت خوابانده شود، به طورى که سر او به طرف راست نمازگزار و پاى او به طرف چپ نمازگزار باشد.
نمازگزار باید در مقابل میت بایستد. البته اگر نماز میت به جماعت خوانده مى‌شود، چنانچه صف جماعت از دو طرف میت بگذرد، نماز کسانى که در مقابل او نیستند، اشکال ندارد.
مکان نمازگزار باید از جاى میت پست‌تر یا بلندتر نباشد. البته پستى و بلندى مختصر اشکال ندارد.
نمازگزار نباید از میت دور باشد.
دور بودن از میت براى کسى که نماز میت را به جماعت مى‌خواند، در صورتى که صف‌هاى نماز به یکدیگر متّصل باشد، اشکال ندارد.
نباید بین میت و نمازگزار، پرده، دیوار و مانند آن وجود داشته باشد.
اگر میت در تابوت و مانند آن باشد، اشکال ندارد.
در هنگام نماز، باید عورت میت پوشیده باشد.
نماز میت را باید ایستاده و با قصد قربت خواند و هنگام نیت، میت را معیّن نمود. مثلًا این‌طور نیت کند: نماز مى‌خوانم بر این میت قربةً الى اللّه.
اگر میت وصیّت کرده باشد که شخص معیّنى بر او نماز بخواند، احتیاط واجب آن است که آن شخص از ولىّ میت اجازه بگیرد و بر ولىّ نیز بنابر احتیاط واجب، واجب است که اجازه دهد.
چند بار نماز خواندن بر یک میت، مکروه است، ولى اگر میت اهل علم و تقوا باشد مکروه نیست.
اگر میت، عمداً یا از روى فراموشى یا به جهت عذرى، بدون نماز دفن شود یا پس از دفن معلوم شود که نماز خوانده شده بر او بر اساس شرایطى که در نماز میت گذشت باطل بوده است، تا زمانى که جنازه از هم نپاشیده، واجب است بر قبرش نماز بخوانند.
دستور نماز میت
نماز میت پنج تکبیر دارد:
الف اگر نماز گزار پنج تکبیر را به این ترتیب بگوید، کافى است:
پس از نیت و گفتن تکبیر اول بگوید: اشْهَدُ انْ لا اله الّا اللّهُ وانَّ مُحَمّداً رَسولُ اللّهِ.
2- بعد از تکبیر دوم بگوید: اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحمّدٍ وآلِ مُحَمّدٍ.
3- بعد از تکبیر سوم بگوید: اللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ.
4- بعد از تکبیر چهارم، اگر میت مرد است بگوید: اللّهُمَّ اغْفِرْ لِهذا الْمَیِّتِ.
و اگر میت زن است بگوید: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِهذِهِ الْمَیِّتِ.
5- سپس تکبیر پنجم را بگوید که نماز با گفتن آن تمام مى‌شود.
ب ) بهتر است این چنین بگوید:
1- پس از نیت و گفتن تکبیر اول بگوید: اشْهَدُ انْ لا الهَ الّا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ وَاشْهَدُ انَّ مُحَمّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ أَرْسَلَهُ بِالحَقِّ بشیراً ونذیراً وبینَ یَدَىِ السّاعةِ.
2- بعد از تکبیر دوم بگوید: اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَبارِکْ عَلى مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ وَارْحَمْ مَحَمّداً وآلَ مُحَمَّدٍ کَافْضَلِ ما صَلَّیْتَ وَبارَکْتَ وَ تَرَحَّمْتَ عَلى ابْراهیمَ وآلِ ابْراهیمَ انَّکَ حَمیدٌ مَجیدٌ وَصَلِّ عَلى جَمیعِ الْانْبیاءِ وَالْمُرْسَلینَ والشُّهداءِ والصِّدّیقینَ وجمیعِ عبادِ اللّهِ الصّالحینَ.
3- بعد از تکبیر سوم بگوید: اللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ وَالْمُسْلِمینَ وَ الْمُسْلِماتِ الأحْیاءِ مِنهُمْ وَالامْواتِ تابِعْ بَیْنَنا وَ بَیْنَهُمْ بِالْخَیراتِ انّکَ مُجیبُ الدّعَواتِ انَّکَ عَلى کُلِّ شَى‌ءٍ قَدیرٌ.
4- بعد از تکبیر چهارم، اگر میت مرد است، بگوید: اللّهُمَّ انَّ هَذا عَبْدُکَ وَابنُ عَبْدِکَ وَابْنُ امَتِکَ نَزَلَ بِکَ وَانْتَ خَیْرُ مَنْزُولٍ بِهِ، اللّهُمَّ انّا لا نَعْلَمُ مِنْهُ الّا خَیْراً وَانْتَ اعْلَمُ بِهِ مِنّا. اللّهُمَّ انْ کانَ مُحْسِناً فَزِدْ فى احْسانِهِ وَانْ کانَ مُسیئاً فَتَجاوَزْ عَنْهُ وَاغْفِرْ لَهُ. اللّهُمَّ اجْعَلْهُ عِنْدَکَ فى اعْلى عِلّیّینَ وَاخْلُفْ عَلىْ اهْلِهِ فى الْغابِرینَ وَ ارْحَمْهُ بِرَحْمَتِکَ یا ارْحَمَ الرّاحِمین.
و اگر میت زن است، بگوید: اللّهُمَّ انَّ هذِهِ امَتُکَ وَ ابْنَةُ امَتِکَ وابْنةُ عَبْدِکْ نَزَلَتْ بِکَ وَ انْتَ خَیْرُ مَنْزُولٍ بِهِ. اللّهُمَّ انّا لا نَعْلَمُ مِنْها الّا خَیْراً وَانْتَ اعْلَمُ بِها مِنّا. اللّهُمّ انْ کانَتْ مُحْسِنَةً فَزِدْ فى احْسانِها وَانْ کانَتْ مُسیئَةً فَتَجاوَزْ عَنْها وَ اغْفِرْ لَها. اللّهُمَّ اجْعَلْها عِنْدَکَ فى اعْلى عِلّیّیِنَ وَ اخْلُفْ عَلى اهْلِها فى الْغابِرِینَ وَ ارْحَمْها بِرَحْمَتِکَ یا ارْحَمَ الرّاحِمینَ.
5- سپس تکبیر پنجم را بگوید که نماز با گفتن آن تمام مى‌شود.
باید تکبیرها و دعاها طورى پشت سر هم خوانده شود که نماز از صورت خود خارج نشود.
کسى که نماز میت را به جماعت مى‌خواند، باید تکبیرها و دعاهاى آن‌را هم بخواند.
مستحبات نماز میت
نمازگزار با وضو یا غسل یا تیمّم باشد
اگر میت مرد است، امام جماعت یا کسى که فرادا بر میت نماز مى‌خواند، در مقابل وسط قامت جنازه بایستد و اگر میت زن است در مقابل سینۀ او بایستد.
پابرهنه نماز بخواند.
در هر تکبیر دست‌ها را بلند کند.
فاصلۀ او با میت به قدرى کم باشد که اگر باد لباس او را حرکت دهد، به جنازه برخورد کند.
نماز میت را به جماعت بخواند.
امام جماعت تکبیر و دعاها را بلند بخواند و کسانى که با او نماز مى‌خوانند، آن‌را آهسته بخوانند.
مأموم در نماز جماعت (حتى اگر یک نفر باشد) عقب امام بایستد.
نمازگزار براى میت و مؤمنین زیاد دعاکند.
قبل از نماز، سه مرتبه بگوید: الصّلاة.
نماز را در جایى بخوانند که مردم براى نماز میت، بیشتر به آن جا مى‌روند.
زن حائض اگر نماز میت را به جماعت مى‌خواند، در صفى تنها بایستد.
خواندن نماز میت در مساجد مکروه است.
خواندن نماز میت در مسجد الحرام مکروه نیست.